Tarihçe

Eskiden Lanka olarak bilinen Qarabtep, yüzyıllardır, özellikle Navruz şenlikleri sırasında oynanan eski bir halk oyunudur. 7000 yıldan uzun bir süre önce ortaya çıkan oyun, Orta Asya, Çin, Kuzey Kafkasya, Sibirya ve Avrupa'da popülerdir. Tarihi kaynaklar, oyunun Doğu Türkistan'dan Türk halkları aracılığıyla Çin'e yayıldığını ileri sürmektedir. "Lanka" adı, oyuncuların bir nesneyi yere değdirmeden tekmeleyerek aksayan bir hareketi taklit ettiği Farsça "lang" kelimesinden türemiştir. Mahmud Kaşgari, 11. yüzyılda kurşun bir nesnenin nasıl kullanıldığını açıklayarak oyunu belgelemiştir. Sovyet dönemindeki zorluklara rağmen Qarabtep, ülkenin zengin kültürel mirasını yansıtan Özbekistan'da sevilen bir oyun olmaya devam etmektedir.

Kurallar

Qarabtep, oyuncuların "Tepki" adı verilen küçük bir nesneyi yere değdirmeden tekmelemesini içerir. Oyun, her biri farklı tekniklere sahip serbest ve klasik olmak üzere iki ana stile sahiptir. Serbest stilde, oyuncular tekmelemek için ayaklarının farklı kısımlarını (iç, dış ve uç) kullanırlar ve adım başına toplam 200 tekme hedeflerler. Klasik stil, her yöntemin ayak başına 50 kez uygulandığı, adım başına toplam 100 tekme ile daha kontrollü hareketleri içerir. Teknikler arasında Ichtepki (iç ayak tekmesi), Yontepki (dış ayak tekmesi), Uchtepki (ayak ucu tekmesi), Qayirma (kaldırmadan iç ayak tekmesi), Chalishma (yukarı ve aşağı zıplama), O’rama (bükülmüş bir bacakla zıplama) ve Burama (bükülmüş bir bacakla zıplama ve tekmeleme) bulunur. "Tayyorlan" (Hazırla), "Tep" (Tekmele) ve "To’hta" (Dur) gibi komutlar, yarışma sırasında oyuncuları yönlendirir. Oyun, fiziksel zindeliğe ve beceriye vurgu yaparak onu değerli bir kültürel ve atletik gelenek haline getirir.