Tarihçe:

U'arhukua Ch'anakua veya P'urhepecha Ball, hokey ailesindekilere benzer bir Meksika Yerli sporudur. Geleneksel olarak Michoacan eyaletinin dört bir yanındaki farklı topluluklarda uygulanmaktadır. Ayrıca 1993 yılından bu yana Mexico City'de de uygulanmaktadır ve 2004 ve 2005 yıllarında Ulusal Çocuk ve Gençlik Olimpiyatlarına ilk yerli kökenli sergi sporu olarak dahil edildiğinde çok popüler hale gelmiştir ve şu anda Meksika genelinde 10 farklı eyalette uygulanmaktadır. P´urhepecha Top oyunu, yerli topluluklar tarafından sokaklarda bloklar etrafında uygulanmaya devam etmektedir.Purépecha top oyununun öncülleri, günümüzde Michoacan olan bölgenin ilk yerleşimcilerine kadar uzanmaktadır. Michoacan'daki bir efsaneye göre beşinci yıldız Mars yeniden doğup Dünya'ya karşı doğal felaketleri serbest bıraktığında, P´urhépecha halkı kozmosu dengelemek için bir çare olarak top oyununu icat etmiştir.

Kuralları:

120 metre uzunluğunda ve 6-8 metre genişliğinde bir sahada, her takımda 6-8 oyuncu ile oynanır. Topa alt tarafı kavisli (hokey sopasına benzer) tahta bir bastonla vurulur. İki ana modalitesi vardır: biri gece boyunca yanan ahşap bir topla, diğeri ise gündüz bez bir topla oynanır. Sayı yapmak için topun sahanın karşı tarafına geçmesi gerekir.Başlamadan önce, her takımdan bir oyuncu sahanın ortasına yerleştirilir. Daha sonra sopalarını birbirlerine üç kez vururlar, yakıta batırılmış ve hafifletilmiş bez topu atarlar.

Oyun sırasında oyuncular topu karşı kaleye ulaştırmaya çalışırlar. Top diğer takımın bitiş çizgisini geçtiğinde skor oluşur.