ATLI OKÇULUK NEDİR?
At dörtnala giderken atın dizginlerini tutmadan bedenin hareketiyle atı yönetme aynı anda da ok ile hedefe atış yapma becerisi gerektiren geleneksel bir spordur. Atlı okçulukta sporcuların temel malzemeleri şunlardır: Yay, ok, ok kabı (tirkeş) ve yay kabı (sadak). İcra sırasında sporcular zorunlu olarak geleneksel kıyafetler giymekte ve teçhizat kullanmaktadırlar.
TARİHÇESİ
Türk atlı okçularının tarihte savaş meydanlarında vur-kaç, sahte geri çekilme ve düşmanın etrafını sarma gibi taktikleri kullanarak bulundukları bilinmektedir. Spora ilişkin ilk kayıtlar 13. yüzyıl Memlûk coğrafyasından gelmektedir. Farklı Türk kültür çevrelerinde sporun icrasında güvercin, ördek, gümüş top ve elma gibi nesnelerin kullanıldığı görülmektedir. Atlı okçunun hedef atışları “kabak atışları” ve “kıgaç atışları” olarak sınıflandırılmaktadır. “Kabak atışı” kendisine özel alanlar tahsis edilen ve 17. yüzyıla kadar çok popüler olan bir oyundur. Bazı şehirlerde “kabak meydanı” olarak adlandırılan meydanlar ismini bu atıştan almaktadır. “Kıgaç”ın ise net bir tanımı bulunmamakla birlikte yere konmuş her türlü hedef için kullanılan genel bir atış tekniği olarak düşünülmektedir. Atlı okçuluk, Türk okçuluğunun icra biçimlerinden biridir ve 2019 yılında UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesi’ne kaydettirilmiştir.
KURALLARI
Atlı okçuluk müsabakaları günümüzde iki türde gerçekleştirilmektedir: Tablan bendi (Türk Parkuru) ve Kabak bendi. Tabla bendinde farklı mesafelerdeki üç hedef, okla vurulmaktadır. Hedefte 15 cm çaplı alana isabet +6 puan, 30 cm çaplı alana isabet +4 puan, dış alana isabet +2 puan alır. Eğer sporcu süratini doğru ayarlar ve 10 saniyeden kısa sürede en az iki hedefe isabet sağlarsa +1 puan; daha uzun süredeyse -1 puan alır. 14 saniye ve üzerinde geçtiği turda puanı sıfırlanır. Kabak bendi kendi içerisinde “Kikaç” ve “Kabak” olmak üzere iki hedeften oluşmaktadır. Yerde bulunan hedef “Kikaç” olarak adlandırılır. Kabak hedefi ise hedefe doğru dörtnala giden atlı okçunun atının boynuna eğildiği sırada yukarıya doğru dönüp atış yapmasıdır. Hedefler sağda, solda ve geride bulunmaktadır. Sporcunun hedefin merkezine ve merkeze en yakın isabeti puanını arttırmaktadır. Kabağı vurmak ise en yüksek puanı kazandırmaktadır.
