ATLI CİRİT NEDİR?
Cirit, Türk topluluklarının yüzyıllar boyunca özellikle törenlerde; at üstünde ya da yaya olarak kalın ve yaklaşık 1 metre boyundaki yontulmuş ağaç dalıyla oynadığı geleneksel bir spordur. Cirit, “soyulmuş ağaç” anlamına gelmektedir. Cirit oynayan kişiye de asker manasına gelen “cündi” denilmektedir.
TARİHÇESİ
Cirit geçmişten bu yana özel günlerde hem devlet yöneticileri hem de halk tarafından sevilerek oynanmakta ve ilgiyle izlenmektedir. Önemli günlerin dışında padişahların istedikleri zamanlarda da cirit gösterileri yapılmaktadır. Sarayda müsabaka biçiminde icra edilen spor, Lahanacı ve Bamyacı adı verilen iki takım arasında gerçekleşmektedir. Müsabakalar için bir gün öncesinden Cündibaşına haber gönderilirdi. Cündibaşı alaylarına cündilerin hazırlanmasını bildirir ve gerekli hazırlıklar yapılırdı. Padişah için yapılan cirit gösterilerine Cirit-i Hümayun denilmektedir. Bu törenlerde müsabaka başlamadan önce on iki adet küçükbaş hayvan kesilmektedir. Sarayda müsabaka biçiminde icra edilirken halk arasında profesyonel olarak bir takımlaşmaya gidilmemiştir.
KURALLARI
Cirit, yaya ve atlı cirit olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Yaya cirit, atış yapılacak kolun eliyle omuz hizasında üste kaldırılır. Atış kolu dirsekten bükülür, cirit başa yakın hizalanır. Gövde dik biçimde, kol gövdenin yanında aşağıya doğru serbest olarak bırakılır. Yarışmaya katılacak sporcu sayısı 8 veya daha az ise sporcuların 6 atış hakkı bulunmaktadır. Eğer sporcu sayısı 8’in üzerindeyse sporcular öncelikle 3 atış yaparlar. Bu atışları neticesinde kötüden iyiye doğru bir sıralama yapılır ve kötü atış yapan sporcular elenir. Böylelikle sporcu sayısı 8’e kadar düşülür. Kalan sporculara 3 hak daha verilerek en iyi atışları değerlendirmeye alınır. Cirit atacak olan sporcular koşu alanında çizgide dizilirler. Ciridin yalnızca diğer bölümlerinden önce uç kısmının zemine temas ettiği atışlar geçerlidir. Atışın geçersiz olduğu kural dışı durumlar şöyledir: Atış sırasında sporcunun elinden cirit çıkana kadar sırtı atış yönünde ise kendisi etrafında dönmesi atışın geçersiz olmasına neden olur. Sporcuların ellerindeki cirit yere düşmeden koşu yolundan ayrılamazlar. Ayrıca sporcular atış sırasında koşu yolu önündeki çizgiyi geçmemelidir. Atış sırasında eğer sporcu ciridi atış açısı dışında bir yere atarsa atış geçersiz kabul edilir. Ciridi en uzağa atan sporcu galip gelir.
